W najnowszym biuletynie UODO (Urząd Ochrony Danych Osobowych) wydawanym przez Prezesa UODO Jana Nowaka – przypomniano niejako temat z 2019 i 2020 roku – czyli jak zadbać o prywatność dziecka podczas korzystania przez niego z tak zwanych „inteligentnych” zabawek.
I ja przypominam ten wpis, bo to są ważne i ciekawe a przede wszystkim niezbędne informacje dla ochrony naszych dzieci.
Inteligentne zabawki. Jak zadbać o prywatność dziecka
W ostatnich latach na polskim rynku zaczęły pojawiać się inteligentne zabawki bazujące na Internecie Rzeczy (IoT) w postaci lalek, robotów czy dziecięcych zegarków, które bez wątpienia wzbudzają duże zainteresowanie wśród dzieci w różnym wieku. Wiele z nich ma wartość edukacyjną i wspomaga kreatywność dziecka, nic więc dziwnego, że są coraz częściej wybierane jako prezenty. Niestety, niejednokrotnie mogą one stanowić zagrożenie dla prywatności i ochrony danych. Na co więc zwrócić uwagę przed zakupem takiej zabawki, żeby się przed tym uchronić i cieszyć się wymarzonym prezentem?
Dla najmłodszych urodzonych w epoce cyfrowej nowe technologie stają się nieodłącznym elementem ich życia codziennego. Niewątpliwie technologia cyfrowa oferuje wiele możliwości, a ich umiejętne wykorzystanie może pomóc w rozwijaniu wyobraźni i zdolności logicznego myślenia u dziecka. Tak jak w przypadku innych urządzeń wchodzących w skład Internetu Rzeczy inteligentne zabawki wyposażone są w mechanizmy ułatwiające komunikowanie się z najbliższym otoczeniem, co umożliwia zbieranie informacji z zainstalowanego w zabawce mikrofonu lub kamery. Zazwyczaj łączą się z Internetem przez Wi-Fi lub Bluetooth.
Dlatego decydując się na zakup inteligentnej zabawki i mając na uwadze potencjalne zagrożenia, należy pamiętać, że pośpiech i emocje nie są dobrym doradcą i warto poświęcić chwilę, żeby przeanalizować ją pod kątem ochrony danych i prywatności, żeby w pełni wykorzystać jej zalety.
Warto mieć świadomość, że dzieci są bardzo podatne na zagrożenia. Nie zawsze wiedzą, jak chronić się przed niebezpieczeństwami wynikającymi z dzielenia się własnymi danymi osobowymi za pomocą nowych technologii. Dlatego niezwykle istotne jest uświadamianie dziecka, czym grozi
przekazywanie danych do Internetu i jak postępować, żeby nie ponosić przykrych konsekwencji.
Inteligentne zabawki bez wątpienia posiadają wiele walorów edukacyjnych i mogą pobudzać kreatywność i wyobraźnię, warto jednak przed ich zakupem upewnić się, że dane dziecka są bezpieczne i zrobiliśmy wszystko, żeby zminimalizować ryzyko wyrządzenia mu szkody, np. przez kradzież danych, bezprawne ich użycie bez wiedzy użytkownika czy oszustwo.
8 podpowiedzi, jak korzystać z inteligentnych zabawek
1. W pierwszej kolejności upewnij się, że wiesz jakie funkcje posiada inteligentna zabawka i w jaki sposób wchodzi w interakcję z dzieckiem: Czy posiada wbudowaną kamerę? A może została wyposażona w funkcję rozpoznawania mowy? Czy może łączyć się z innymi urządzeniami?
2. Mając świadomość, jakie oferuje możliwości, należy zdawać sobie sprawę, że mogą one narazić dziecko na niepotrzebne ryzyko, dlatego warto zasięgnąć fachowej opinii lub zapoznać się z recenzjami dostępnymi w Internecie, szczególnie pod kątem ewentualnych problemów z bezpieczeństwem zabawki.
3. Kolejną istotną kwestią jest zweryfikowanie, czy producenci inteligentnych zabawek zapewniają ochronę danych osobowych na poziomie wymaganym przez przepisy obowiązujące w Unii Europejskiej. Jakie dane zbiera zabawka i gdzie są one przechowywane? Wiele zabawek już podczas instalacji wymaga podania szeregu informacji, takich jak imię, wiek dziecka, adres zamieszkania czy lokalizacja. Zanim jednak zdecydujemy się na ich przekazanie należy upewnić się, że firma jest godna zaufania oraz uważnie przeczytać warunki użytkowania i politykę prywatności, żeby sprawdzić w jakim celu producent lub inny podmiot prosi o ich podanie oraz czy zakres ten jest niezbędny.
4. Konieczne jest również zweryfikowanie, czy komunikacja z serwerem jest szyfrowana, a zabawka jest odpowiednio zabezpieczona przed niepowołanym dostępem przez osoby trzecie.
5. Zabawkę należy podłączać i używać wyłącznie w środowisku z dostępem do bezpiecznej i zaufanej sieci WiFi.
6. Należy również sprawdzić, czy producent zapewnia aktualizacje oprogramowania. Wiele zabawek ma wbudowany mechanizm automatycznej aktualizacji i w przypadku dostępnej nowszej wersji pobierają i instalują ją automatyczne. Warto jednak upewnić się, że aktualizacje pochodzą z wiarygodnego źródła.
7. Warto także zwrócić uwagę, w jaki sposób można wyłączyć mikrofon lub kamerę w przypadku, gdy zabawka nie jest używana.
8. Przed pozbyciem się jej należy pamiętać o usunięciu danych przywracając urządzenie do stanu fabrycznego.
Komunikat UODO – (Nie)bezpieczeństwo zabawek połączonych z Internetem
UODO przypomina, że tego typu zabawki: „(…) Wyposażone w technologie rozpoznawania mowy, wchodzą w interakcje z dzieckiem. Wielokrotnie wiąże się to z bezprawnym gromadzeniem danych o dziecku, co może stanowić zagrożenie dla jego prywatności, a także narazić go na problemy związane z cyberprzestępczością, w tym kradzież danych, bezprawne ich użycie bez wiedzy użytkownika czy oszustwo (…)”.
Komunikat UODO z 29 maja 2020 r. pt. (Nie)bezpieczeństwo zabawek połączonych z Internetem.